Mobbingin Görüldüğü Alanlar
Bu çalışma Mobbing’in ülkemizde görüldüğü alanlar ve Mobbing’in nerelerde yoğunlaştığına dair yapılan araştırmalar üzerine yazılmıştır. Önceki yazılarımızda da Mobbing’in yadsınamaz bir gerçek olarak iş yaşamında var olduğunu anlatmıştık. Ancak iş yaşamı çok geniş kapsamlı bir alan olduğu için, yoğunlaşmanın hangi sektörde daha fazla görüldüğü bizler için önemli.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın Mart 2011-Mart 2013 tarihleri arasında Alo 170’e gelen yaklaşık 6000 işyerindeki Mobbing başvurusu üzerine çıktılar şunlar;
Sektörel Bazda Mobbing Ayrıntıları
Ülkemizde yaşanan Mobbing vakalarının 2/3’ü özel sektörde görülürken 1/3’ü kamu sektöründe görülmektedir. Özel sektördeki bu oranın fazlalığı daha katı ve iş odaklı çalışmanın sebebidir. Özel sektördeki bu katı yapılanma Mobbing’in varlığını artırıcı ve keskin yapılanmasına sebep olmaktadır.
Özel sektördeki şikâyetlerin yüzde 60’ı erkekler üzerinde yoğunlaşırken kamuda bu oran yarı yarıya olmaktadır. Özel sektörde Mobbing’e uğrayanlarda erkek oranının fazlalığı Mobbing’e uğrayan kişilerin özelliklerinden anlaşılabilmektedir.
Kamu sektöründe ve özel sektörde, destek alanlarda Mobbing’in çokça görülmesi bize, yardımcı elemanların özellikle statü yokluğundan kaynaklanan durumlarının Mobbing’e ne kadar açık olduğunu göstermektedir.
Kamu sektöründe Mobbing’e uğrayanların büyük çoğunluğunu sağlık sektörü oluşturmaktadır; sağlık sektörü içerisinde de hemşirelerin bu alanda en çok Mobbing’e uğrayan meslek olduğu göz ardı edilemeyecek bir gerçektir.
Kamu sektöründeki sağlık sektöründen sonra en çok Mobbing görülen alan Milli Eğitim ve Üniversiteler olmak üzere genelde eğitim sektöründedir. Bunu da TSK ve Emniyet sektörleri takip etmektedir. Son dönemdeki Astsubay yürüyüşleri ve Emniyet mensuplarının psikolojik sıkıntılardan intiharları Mobbing’in hangi boyutlara ulaşabildiğinin göstergeleridir. Bu çıkarımlardan anladığımız üzere Mobbing sadece özel sektörün ortaya çıkardığı bir durum değildir, kamu sektöründe de Mobbing, fazlasıyla görülebilir bir durumdur. İçerisinde iş yaşamı olan, hiyerarşinin de var olduğu alanlarda çokça görüldüğü açıktır.
Özel sektör Mobbing’inde de destek alandan sonra başı çeken; sanayi sektörü olmaktadır. Ardından mağaza, restoran, market sektörü, özel sağlık kuruluşları, turizm sektörü ile taşeron hizmetler takip etmektedir. Aslında sonuç olarak özel sektörün hemen hemen her alanında Mobbing’e rastlanmaktadır. Çünkü özel sektörün yapısında ve temelinde rekabetçi ve tutunmacı bir yapı vardır, bu da insan ilişkilerinin daha sert ve agresif olmasına, bu sayede de Mobbing’i çağrıştırıcı bir hal almaktadır.
Mobbing, Cinsiyet ve Yaş İlişkisi
Kamu ve özel sektörde Mobbing’e uğrayan yaş aralığı karşımıza 29-33 yaş aralığı olarak çıkıyor. Bu da gösteriyor ki belirli para eşiklerinin ve iş yaşamında rahata kavuşulabilecek yaşlar aslında mağdurların en çok görüldüğü yaşlar. Bu yaş grubunu erkeklerde 34-38 yaş aralığı izlerken, kadınlarda 24-28 yaş aralığı izliyor. Mobbing’e kamu sektöründe ve özel sektörde uğrayanların yaş aralığının zirvesi yine 29-33 yaş aralığı, ardından 34-38 yaş aralığı ile Mobbing devam ediyor.
Mobbing ve Eğitim Durumu
Kamu sektöründe Mobbing’e uğrayanlardan hangi eğitim düzeyinde bu durumun fazla olduğu anlaşılabilir olmaktadır. Şöyle ki; Kamuda belirli görevlere gelmek için lisans düzeyinde olmak gerektiğinden buradaki Mobbing oranı yüzde 40 ile lisans mezunlarına yöneliyor, bunu yüzde 24 ile yüksek lisans izlerken, yüzde 20 ile de lise mezunları izliyor. Lisans ve yüksek lisans düzeyinde toplamda yüzde 64’lük bir Mobbing oranı bizlere, eğitimli olmanın herhangi bir ihlale uğramaya engel olmadığına aksine Mobbing mağduru hedefi olabilme durumunu da artırabildiğini gösteriyor.
Özel sektörde Mobbing’de başı çeken alanların destek alan ve sanayi sektörü olması, Mobbing’e en çok maruz kalan eğitim düzeylerinin lise ve ilköğretim olmasını açıklar nitelikte. Şöyle ki; özel sektördeki Mobbing’in yüzde 37’si lise düzeyi, yüzde 29’u ilköğretim eğitimini almış kişilerde görülmekte. Yapılan araştırma Lisans ve yüksek lisans düzeyinde oranların azalması bu sektördeki daha iyi eğitim almış kişilerin Mobbing’e daha az uğradığını göstermekte ancak; Beyaz Yakalı çalışanların da yadsınamayacak derecede Mobbing’e maruz kaldıkları açık bir gerçek. Bu da sektördeki yükselmeler ve kendini gösterme durumlarının çokça yaşandığını gösteriyor. (Genel kullanıma göre de özel sektördeki lisans ve yüksek lisans düzeyinde ve iyi maaş alan kişilere ‘’beyaz yakalı’’ çalışanlar diyoruz.)
Mobbing En Çok Hangi Şekilde Ortaya Çıkar?
Araştırma gösteriyor ki; Mobbing’in en çok ortaya çıkan görünümü, ‘’istifaya zorlama’’ şeklinde ortaya çıkıyor. Her 5 Mobbing mağdurundan birisi istifa etmek zorunda kalıyor. Bu da kıdem tazminatı, ihbar tazminatı ve iş yaşamından kaynaklanan tazminatlarla birlikte, manevi tazminat alan kişilerin temelde neden işten çıktıklarını veyahut çıkmak zorunda bırakıldıklarını bizlere gösteriyor. ‘’Hakaret’’ ve ‘’İstifaya Zorlama’’ yüzde 14’lük kısımlarla önemli yer tutuyor. İstenmeyen görevlere verilerek yapılan ‘’Görev Değişikliği’’ ve her türlüsü yapılabilen ‘’Ayrımcılık’’ da Mobbing’in görünümlerinden.
Şikâyet konuları yukarıda belirttiğimiz gibi olmasına rağmen, şikâyetin çıkış sebebi en başta ‘’İş Yükünün Artırılması’’ olarak karşımıza çıkıyor. Mobbing’in temelinde olan bezdiri’nin iş yükünün fazlaca artırılmasıyla ortaya çıkışını gösteriyor. ‘’İş Yapmaya Engel Olma’’, ‘’Ceza Verme’’, ‘’İletişim Kesme’’ gibi başlıca konular da şikâyet etme durumunu artırıcı nitelikten.
Mobbing mağdurlarından 5 kişiden 4’ü, amirini şikâyet ediyor. Bu da Mobbing’e uğrayanların en fazla dikey Mobbing dediğimiz alt-üst ilişkisine dayalı hiyerarşinin varlığını bizlere gösteriyor.
Yukarıda sayılan ve Mobbing'in ayrıntılarına yer verdiğimiz ve sıkça karşılaşılan bu durumlarda hukuki bir yola başvurma ve hukuki bir destek arayışı en önemli yollardan biri olmaktadır. Ofisimiz bu tip hukuki ihtiyaçlarınızda en kaliteli avukatlık hizmetlerini vermeyi hedeflemektedir.