“Türkiye'deki tüm Schengen Devletleri konsoloslukları 25 Eylül 2014 tarihi itibariyle, Vize Bilgi Sistemini (VBS) kullanacak.

VBS, Avrupa Birliği'nde ortak bir Özgürlük, Güvenlik ve Adalet alanının oluşturulmasının ve Schengen bölgesinde kişilerin serbest dolaşımının teknik bir sonucu. Vize Bilgi Sisteminin, Ekim 2011'den bu yana ve son olarak Mayıs 2014'de Orta ve Kuzey Amerika, Karayipler ve Avustralya'da olmak üzere, dünya çapında kademeli olarak başarılı bir şekilde tesis edilmesi neticesinde, 25 Eylül 2014'den itibaren Türkiye'de ve Batı Balkanlar'da da devreye sokulacağı belirtiliyor.

Bu arada, VBS'nin, Schengen Devletleri yetkilileri arasında (3 aya kadar olan) kısa süreli vizeler konusunda veri alışverişine imkân sağlayan merkezi bir veri tabanı olduğu kaydedilirken VBS'nin Schengen bölgesinin dış hudutlarında vize başvuru prosedürlerini ve kontrollerini kolaylaştıracağı ifade ediliyor. Başvuru sahiplerinden Schengen vizesine müracaat ederken biyometrik verilerini (parmak izleri ve dijital fotoğraf) sunmaları istenecektir. Bu sadece birkaç dakika alan basit ve ihtiyatlı bir prosedürdür. 5 yıl içerisinde yapılacak müteakip vize başvurularında parmak izleri VBS'deki önceki başvuru dosyasından kopyalanabilir. Biyometrik veriler, Schengen vize başvuru formunda sağlanan verilerle birlikte VBS merkezi veri tabanına kaydedilecek.

VBS sistemi, başvuru sahibi tarafından son beş yıl içinde yapılan tüm Schengen vize başvuruları ile Schengen Üyesi Ülke Temsilciliği tarafından verilen kararları barındıracağından bu yeni prosedürle birlikte, daha önce alınan vizelerin kanuna uygun bir şekilde kullandığına dair mevcut bilgiler sayesinde, yeni ve büyük ihtimalle çoklu-giriş vize başvurusunda bulunanların iyi niyet statüsü daha kolay bir şekilde tespit edilebilecek. Habere göre, ayrıca Schengen bölgesine seyahatleri kolaylaştırmak amacıyla vize verilmesine yönelik süreci kolaylaştırıcı ve hızlandırıcı girişimler devam edecek. Bununla birlikte Avrupa Birliği, nihayetinde Schengen Alanına giriş için gerekli olan vize mükellefiyetinin kaldırılması amacıyla Türkiye ile Vize Serbestisi Diyalogu yürütülmesi konusunda taşıdığı kararlılığını koruyor.” – İlgili Haber.

Vize Bilgi Sistemi Ne Getirir?

Vize bilgi sistemi dediğimiz (VIS) Schengen vize sistemiyle vize bilgilerinin ortak bir databasede toplanmalarını içeriyor. Bu database açıklandığı üzere temelde sevindirici bir gelişme olarak karşımıza çıkıyor.

Bunun iş hukuku açısından yorumlanması;

Bu databasein ortak bir tabanda Schengen ülkelerinin ulaşabilmesi ve vize alacak kişilerin daha önceki cezaları vs. ulaşabiliyor olması; uluslararası iş yapan şoförler, müdürler, ceolar vs. için tehlike oluşturabilecek bir durum olabilir. Şöyle ki; daha önce Örneğin; Almanya’dan vize alması kara listeye almış bir işçinin, Avusturya üzerinden vize alması ve Almanya’da iş yapabilmesi imkânı varken bu database sisteminin kullanılması ile 5 yıla müteakip vizelerde kullanılacağından, söz konusu işçinin Avusturya vizesi almadan önce Almanya’da kara listede olduğu belli olacağından vize alamayacak. Bu durumda haliyle bir yere bağlı çalışan işçi bu durumda işten çıkarılacak.

Bu Durum Haklı Nedenle Fesih Nedeni Midir?

İş Kanunu açısından işverenin haklı nedenle derhal fesih hakkı şöyle düzenlenmiştir;

“İşverenin haklı nedenle derhal fesih hakkı

Madde 25 - Süresi belirli olsun veya olmasın işveren, aşağıda yazılı hallerde iş sözleşmesini sürenin bitiminden önce veya bildirim süresini beklemeksizin feshedebilir:

I- Sağlık sebepleri:

a) İşçinin kendi kastından veya derli toplu olmayan yaşayışından yahut içkiye düşkünlüğünden doğacak bir hastalığa yakalanması veya engelli hâle gelmesi durumunda, bu sebeple doğacak devamsızlığın ardı ardına üç iş günü veya bir ayda beş iş gününden fazla sürmesi. (1)

b) İşçinin tutulduğu hastalığın tedavi edilemeyecek nitelikte olduğu ve işyerinde çalışmasında sakınca bulunduğunun Sağlık Kurulunca saptanması durumunda.

(a) alt bendinde sayılan sebepler dışında işçinin hastalık, kaza, doğum ve gebelik gibi hallerde işveren için iş sözleşmesini bildirimsiz fesih hakkı; belirtilen hallerin işçinin işyerindeki çalışma süresine göre 17 nci maddedeki bildirim sürelerini altı hafta aşmasından sonra doğar. Doğum ve gebelik hallerinde bu süre 74 üncü maddedeki sürenin bitiminde başlar. Ancak işçinin iş sözleşmesinin askıda kalması nedeniyle işine gidemediği süreler için ücret işlemez.

II- Ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri:

a) İş sözleşmesi yapıldığı sırada bu sözleşmenin esaslı noktalarından biri için gerekli vasıflar veya şartlar kendisinde bulunmadığı halde bunların kendisinde bulunduğunu ileri sürerek, yahut gerçeğe uygun olmayan bilgiler veya sözler söyleyerek işçinin işvereni yanıltması.

b) İşçinin, işveren yahut bunların aile üyelerinden birinin şeref ve namusuna dokunacak sözler sarf etmesi veya davranışlarda bulunması yahut işveren hakkında şeref ve haysiyet kırıcı asılsız ihbar ve isnatlarda bulunması.

c) İşçinin işverenin başka bir işçisine cinsel tacizde bulunması.

d) İşçinin işverene yahut onun ailesi üyelerinden birine yahut işverenin başka işçisine sataşması, işyerine sarhoş yahut uyuşturucu madde almış olarak gelmesi ya da işyerinde bu maddeleri kullanması.

(2) e) İşçinin, işverenin güvenini kötüye kullanmak, hırsızlık yapmak, işverenin meslek sırlarını ortaya atmak gibi doğruluk ve bağlılığa uymayan davranışlarda bulunması.

f) İşçinin, işyerinde, yedi günden fazla hapisle cezalandırılan ve cezası ertelenmeyen bir suç işlemesi.

g) İşçinin işverenden izin almaksızın veya haklı bir sebebe dayanmaksızın ardı ardına iki işgünü veya bir ay içinde iki defa herhangi bir tatil gününden sonraki iş günü yahut bir ayda üç işgünü işine devam etmemesi.

h) İşçinin yapmakla ödevli bulunduğu görevleri kendisine hatırlatıldığı halde yapmamakta ısrar etmesi.

ı) İşçinin kendi isteği veya savsaması yüzünden işin güvenliğini tehlikeye düşürmesi, işyerinin malı olan veya malı olmayıp da eli altında bulunan makineleri, tesisatı veya başka eşya ve maddeleri otuz günlük ücretinin tutarıyla ödeyemeyecek derecede hasara ve kayba uğratması.

III- Zorlayıcı sebepler:

İşçiyi işyerinde bir haftadan fazla süre ile çalışmaktan alıkoyan zorlayıcı bir sebebin ortaya çıkması.

IV- İşçinin gözaltına alınması veya tutuklanması halinde devamsızlığın 17 nci maddedeki bildirim süresini aşması.

İşçi feshin yukarıdaki bentlerde öngörülen sebeplere uygun olmadığı iddiası ile 18, 20 ve 21 inci madde hükümleri çerçevesinde yargı yoluna başvurabilir.”

İşveren tarafından haklı nedenle fesih sebebi ortaya çıktığı zaman kıdem ve ihbar tazminatlarının ödenmesine gerek kalmayacaktır. Bu durum, VBS çıkmadan önce işine devam edebilen işçi için bir handikap haline gelecektir. İşçinin kendisi tarafından ortaya çıkmayan bir sebep için bu durumu yaşayacak olması işten çıkarılması sonucunu doğurmaması gerekmektedir. Bu durumda artık temelde, işçi ile işveren arasında karşılıklı anlaşarak işin bırakılmasını düzenleyen ikale(bozma) sözleşmesi yapılarak işçi ile işverenin ibralaşması yoluyla işin bırakılması gündeme gelmesi gereken bir nokta olmaktadır. Karşılıklı mağduriyetin faturası işçiye kesilemez. Bu sürecin sağlıklı atlatılması için hukuki bir alınması zaruret arz edebilir. Vize Bilgi Sistemi’nin mağduriyetlere yol açmadan işçi-işveren ilişkisinin sonuca kavuşturulması herkes için iyi bir sonuç olacaktır.